Αλέξανδρος Μπαλτατζής - Ιστορικό σημείωμα

 Ο Αλέξανδρος. Μπαλτατζής, τέταρτο παιδί του Θεόδωρου , γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1904  στην Κουταϊδα του Καυκάσου. Ο πατέρας του Θεόδωρος με βαθιές οικογενειακές ρίζες στην Αργυρούπολη του Πόντου μετακόμισε το 1893, χωρίς την οι­κογένεια του,  στη Ρωσία. Εγκαταστάθηκε στο Σοχούμ, όπου ανέ­πτυξε επιχειρηματική δραστηριότητα, μεταξύ των οποίων και το ξενοδοχείου «Σαν Ρέμο»,   και το 1902 φέρνει και την οικογένεια του.  Τον Ιούλιο του 1908 με την επικράτηση των Νεό­τουρκων η ελληνι­κή κοινότητα του Σοχούμ δέχεται μεγάλο κύμα Ελλήνων του Πόντου και προχωρεί στην αποπεράτωση του ελληνικού σχολείου, το οποίο θα λειτουργήσει το 1909 με 209 μαθητές.

Σ' αυτό το σχολείο θα αρχίσει τη φοίτησή του, το 1910, ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής και θα αναδειχτεί σε έναν από τους πρώτους μαθητές. Θα συνεχίσει από το 1913 τις σπουδές του στο ρωσικό γυμνάσιο του Σοχούμ. Αυτή την περίοδο ο Θεόδωρος Μπαλτατζής απασχολεί στις δραστηριότητες του  πολλούς νέους πρόσφυγες από τον Πόντο και ο μικρός Αλέξανδρος ζει από κοντά το δράμα τους στους οποίους προσφέ­ρει χρήματα, τα οποία αποσπά από τη μητέρα του.

Ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής μεγαλώνει σε ένα περι­βάλλον που ασχολείται με τις επιχειρήσεις αλλά και με την πολιτική ιδιαίτερα μάλιστα με το πρόβλημα της απε­λευθέρωσης του Πόντου.  Τα σαλόνια του ξενοδοχείου «Σαν Ρέμο», όπου γίνονταν και όλες οι εκδηλώσεις της ελληνικής κοινότη­τας του Σοχούμ, ήταν ένας ζωντανός χώρος πολιτικών συζητήσεων και ζυμώσεων τις οποίες παρακολουθούσε ο έφηβος Αλέξανδρος Μπαλτατζής.

Εκεί θα μάθει για τις προσπάθειες που γίνονται για να κερδίσει ο Πόντος την ανεξαρτησία του. Εκεί θα παρακολουθήσει τη διαμάχη των μπολσεβίκων με τους μενσεβίκους, όταν θα γίνει η Οκτωβριανή Επανάσταση, στην οποία μετέχουν και Έλ­ληνες. Και θα δει τους μενσεβίκους να καταλαμβάνουν την εξουσία όταν ήταν μαθητής στο ρωσικό γυμνάσιο του Σοχούμ από το οποίο θα αποφοιτήσει το 1920.

 Με την ανακήρυξη της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Γεωργίας και την κρατικοποίηση των ιδιοκτησιών ο Θεόδωρος Μπαλτατζής χάνει όλη την ακίνητη και κινητή του περιουσία. Εγκαταλείψει τη Γεωργία. Από το Σοχούμ, με πλοίο, η οικογένεια Μπαλτατζή, έχοντας ελάχιστα χρήματα και λίγες αποσκευές, αποβιβάζεται στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί θα εγκατασταθεί προσωρινά στη Μακρά Γέφυρα της Ανατολικής Θράκης. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, η οικογένεια Μπαλτατζή μετακινείται στην Αλεξανδρούπολη.

  Η οικογένεια του άλλοτε μεγαλοεπιχειρηματία του Σοχούμ Θεόδωρου Μπαλτατζή θα ακολουθήσει τη μοίρα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής που έρχο­νται στην Ελλάδα μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης. Της δίνονται χωράφια στο Νεοχώρι της περιοχής Σου Γιαλεσί της Ξάνθης,  παγκόσμια γνωστή για τα καπνά της, όπου εγκαθίσταται και επιδίδεται στην καπνοκαλλιέργεια. Όπως όλοι οι πρόσφυγες έτσι και οι Μπαλτατζήδες θα δουλέψουν με πάθος και πείσμα για να αλλάξουν τη μοίρα τους αλλά και για να φέρουν έναν άλλον αέρα προόδου και πολιτισμού στις καθυστερημένες περιοχές όπου είχαν εγκατασταθεί. Κατεβαίνει στην Αθήνα για νομικές σπουδές  στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γρήγορα όμως ευαισθητοποιείται με τις πολιτικές ιδέες του Αλέξανδρου Παπαναστασίου ιδίως στο αγροτικό ζήτημα όπου και εντάσσεται στη νεολαία του κόμματός του. Έχοντας ζήσει από κοντά το δράμα των καπνοπαραγωγών αποφασίζει την ενεργή ενασχόληση του με τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου. Άνθρωπος της δράσης και των έργων, πεισματάρης, εργατικός , με ιδέες καινοτόμες και πρωτοποριακές, πολύ μπροστά για την εποχή του και με ευρύ εμπορικό πνεύμα, αφήνει την σιγουριά και την άνεση της θέσης του στην Εθνική Τράπεζα και γυρίζει στο χωριό του για να ξεκινήσει το μεγάλο του έργο.

Ιδρύει συνεταιρισμό στο χωριό του και νεότατος, σε ηλικία 26 ετών (το 1930), εκλέγεται Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ν. Ξάνθης. Αμέσως ανέλαβε πρωτοβουλία και πρωτοστάτησε στην ίδρυση της ΠΑΣΕΓΕΣ και το 1935 διετέλεσε πρώτος Πρόεδρος της. Παράλληλα εμπλέκεται στην πολιτική και γίνεται συνεργάτης και ιδιαίτερος γραμματέας του Αλεξάνδρου Παπαναστασίου.

Μετά τον πόλεμο ίδρυσε δικό του Κόμμα, το «Κόμμα Αγροτών και Εργαζομένων»,  και εκλέγεται Βουλευτής (1950, 1951, 1956 ,1958). Το 1960 πρωτοστατεί  στην ίδρυση της Ένωσης Κέντρου του οποίου και εκλέγεται Βουλευτής Ξάνθης( 1961, 1963, 1964). Στην κυβέρνηση του αειμνήστου Γεωργίου Παπανδρέου  διετέλεσε Υπουργός Γεωργίας (1963-1965).

Ο Αλέξανδρος  Μπαλτατζής οραματίστηκε ένα σύγχρονο συνεταιριστικό κίνημα στην υπηρεσία της ελληνικής γεωργίας. Με την πίστη ότι τα μεγάλα και πολλαπλά προβλήματα της, θα επιλύονταν σε μεγάλο βαθμό με την ενεργή συμμετοχή των ίδιων των ανθρώπων της υπαίθρου, που μοχθούσαν κάτω από αντίξοες και ανυπέρβλητες συνθήκες, «χρησιμοποιεί» την πολιτική του ιδιότητα μετατρέπει και δημιουργεί την  συνεταιριστικές οργανώσεις όπως η ΣΕΚΕ , η ΣΠΕ, η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ, η ΑΣΕ, η ΣΠΕΚΑ κ.α., μέσω των οποίων διασφαλίζεται ο εφοδιασμός των αγροτών με τα αναγκαία εφόδια και εξασφαλίζεται το προϊόν του μόχθου τους. Διαβλέποντας την ανάγκη στήριξης αυτών των οργανώσεων με ανθρώπινο δυναμικό και έχοντας υπ όψιν την οικονομική αδυναμία Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης νέων από αγροτικές περιοχές, εμπνέεται και δημιουργεί τον θεσμό των Συνεταιριστικών Υποτροφιών της ΣΕΚΕ από το 1949-1965. Μέσω αυτού του θεσμού πάνω από 400 αγροτόπαιδα σπούδασαν στα Πανεπιστήμια  Αθηνών και  Θεσ/νίκης.

Η Θράκη και ιδιαίτερα η Ξάνθη είχαν την τύχη να ευεργετηθούν ακόμα περισσότερο  και ιδιαίτερα από το έργο του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗ,  με την δημιουργία μεγάλων συνεταιριστικών βιομηχανιών. Η ΡΟΔΟΠΗ, η ΣΕΒΑΘ, η ΣΕΚΑΠ, η ΣΕΠΕΚ απασχολούν εκατοντάδες εργαζόμενους  η καθεμιά και πολλαπλά συνέβαλαν και συμβάλουν στην οικονομική και πολιτιστική  πρόοδο της.  Αναγνωρίζοντας το έργο του ο Δήμος Ξάνθης του απένειμε τον τίτλο του Επίτιμου Δημότη και η Νομαρχία Ξάνθης τον ανακήρυξε ως την φωτεινή προσωπικότητα του 20ου αιώνα, που σηματοδότησε τον Νομό της.

Απεβίωσε στις 29 Ιουλίου του 1987. Στην μνήμη του μεγάλου ανδρός και ευεργέτου της πόλεως, του Νομού Ξάνθης αλλά και όλης της Θράκης (γιατί όχι και της Ελλάδος)  από το 1987  συστήθηκε  σωματείο με έδρα την Ξάνθη με την επωνυμία «ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ" Με την φροντίδα του Κέντρου, το 2016, το πατρικό σπίτι του αειμνήστου Προέδρου, που βρίσκεται στο Νεοχώρι περιοχής Σταυρούπολής Ξάνθης, έχει μετατραπεί σε Μουσείο : «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ,(ιστοσελίδα: http://almpaltatzi.gr/ και στο facebook : Μουσείο ¨Αλεξ. Μπαλτατζής¨) με είσοδο ελεύθερη, κατόπιν συνεννόησης.